موبینگ در اصطلاح به معنای قلدری سازمانی یا اوباشگری سازمانی است . یعنی گاهی اوقات کارکنان ناراضی در سازمان با ایجاد شبکههای ارتباطی و گروههای فشار مدیران و رهبران سازمان را تحت فشار قرارداده و بر جریان تصمیم گیریها به نفع خود تاثیر میگذارند . به این موضوع پدیده موبینگ یا قلدری سازمانی میگویند به قول تافلر در سازمانها گاها دولتهای پنهانی وجود دارد که با اتکا به شبکه ارتباطی که تشکیل داده اند مدیریت و سازمان را تحت فشار میگذارند و اصطلاحا قلدری سازمانی میکنند .
مشخصات موبینگ چیست؟
- تکرار آزار در محل کار حداقل هفته ای یکبار
- اگر آزار دادن حداقل ۶ ماه به طول انجامد.
- وقتی آزار دادن تصادفی نباشد، بلکه با نقشه و برنامه قبلی صورت بگیرد.
- تفاوت موقعیت شغلی آزاردهنده و آزاردیده معمولاً به نحوی باشد که موب شده نتواند از اطرافیانش کمک بخواهد و به همین دلیل نتواند بدرستی از خودش دفاع کند.
- هدف کاملاً مشخص باشد و یا اینکه در طول موبینگ به نحوی که سایر کارمندان درگیر هستند ولی هدف موبینگ یک شخص مشخص میباشد.
علل ایجاد موبینگ در سازمان:
۱- دلایل سازمانی در موبینگ
دکتر لی مان معتقد است که موبینگ در اثر ضعف مدیریت و شرایط نامناسب کاری و کاهش ارزشهای اخلاقی بوجود میآید. مشابه این نتیجه را تحقیقات دانشمندان فنلاندی و نروژی و آلمانی هم بدست آوردند، آنها معتقدند در همه سازمانهایی که به درستی اداره نمیشوند و رقابت صحیح بین کارمندان وجود ندارد موبینگ مشاهده میشود. در این سازمانها مشکلات اداری به درستی حل نمیشود و روش اطلاع رسانی درستی وجود ندارد.
۲- دلایل مدیریتی در موبینگ
موبینگ در بسیاری از موارد در اثر ضعف مدیریت میباشد، یعنی مدیریت یا سرپرستی مشکل را دیده اما در جهت حل آن اقدامینکرده است. در حقیقت مدیریت قادر به حل مشکل نیست، زیرا اگر مدیریت صحیح باشد اصلاً شرایط برای موبینگ بوجود نمیآید.
متاسفانه تحقیقات نشان داده است که ۷۰ تا ۸۰ درصد موارد موبینگ با همکاری مدیریت و سرپرستی صورت میگیرد حتی در موارد زیادی موب کننده خود مدیر یا سرپرست میباشد.
۳- موبینگ جهت تغییر موقعیتهای شغلی
یکی دیگر از دلایل موبینگ استفاده از این روش برای جابجایی افراد میباشد به این وسیله میخواهند که شخص مورد نظر خود به خود استعفاء دهد یا کارش را واگذار کند زیرا مدیریت نمیتواند او را مستقیم جابجا کند، یا اخراج او سبب ضرر مالی به سازمان میشود.
۴- موبینگ جهت مقصر جلوه دادن شخص یا تلافی کردن
تعلق گروهی برای انسانها بسیار مهم بوده و هست ولی گاهی موارد وقتی گروه دچار مشکل شود افراد گروه سعی میکنند همه تقصیرها را گردن یک نفر بیاندازند و این کلاً در گروههای متفاوت مرتباً تکرار میشود و این تقریباً بدشانسی فرد است. مدل دیگر موبینگ ناشی از کینه شخصی میباشد. در حقیقت شخص دیگری را موب میکند چون به دلیلی از او ناراحت است.
۵- موبینگ بعلت شرایط شخصیتی یا اخلاقی فرد
گاهی دلایل موبینگ در شخصیت قربانی میباشد، بعضی افراد اشکال شخصیتی دارند که باعث میشود که بهتر قربانی موبینگ بشوند، آنها معمولاً خیلی دیر متوجه اشکالات محیطی میشوند و یا اینکه همیشه سعی میکنند از مشکلات دوری کنند ولی برعکس دائم دچار مشکل میشوند،
این افراد شناخت اجتماعی صحیحی ندارند و به همین دلیل قربانی موبینگ میشوند، اما این به معنی آن نیست که افرادی که شناخت صحیح اجتماعی دارند قربانی موبینگ نشوند.
✏️ برگرفته از سایت مدیریت منابع انسانی