در این مطلب به بهداشت و ایمنی کارکنان در اپیدمی‌کرونا میپردازیم.
امروزه دستیابی به یک زندگی سالم و امید به زندگی بیشتر در کنار بهداشت در تمامی‌ابعاد زندگی فراهم می‌شود. بهداشت و ایمنی در محیط‌های کاری، در پیشگیری از خطرات شغلی و بر حفظ سلامتی کارکنان متمرکز است. بهداشت و ایمنی کار یکی از واحدهای تاثیر گذار بر سلامت، ایمنی و رفاه کارکنان است. یکی از رسالت‌های مهم این واحد جلوگیری از خطرات ناشی از کار است. با توجه به بحران اپیدمی‌کرونا، که می‌تواند بر سطح بهداشت و ایمنی کارکنان تاثیر داشته باشد؛ از دیدگاه روانشناسی صنعتی و سازمانی مباحثی در این زمینه مطرح می‌نماییم.
گروههای شغلی در بهداشت و ایمنی کارکنان
اثر ایمنی و بهداشت روانی در بحران اپیدمی‌کرونا بین گروههای شغلی بسیار متفاوت است. به این صورت که کارکنانی در مراکز درمانی و بهداشتی مشغول به فعالیت می‌باشند با کارکنانی که در خط مقدم و تماس مستقیم با بیماران کرونایی انجام وظیفه میکنند و نیز با دیگر مشاغل می‌تواند از نظر عوامل استرس زا و علائم فشار روانی متفاوت باشند.
در این مورد نیز می‌توان اثر پنهان بحران اپیدمی‌کرونا را نیز بر کارکنانی که در آستانه ی اخراج یا کاهش ساعات کاری قرار می‌گیرند را نیز بررسی کرد. چرا که این کارکنان به دلیل بیکاری و عدم امنیت شغلی می‌توانند پاسخ فشار روانی را در حد کارکنان خط مقدم این بحران تجربه کنند.
اگر چه شواهد پژوهشی در مباحث بهداشت کار و ایمنی و عواقب ناشی از بحران کرونا بسیار محدود است ولی می‌توان به پژوهش‌های بیماری عفونتی در سالهای ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ استناد کرد. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که تجربه فشار روانی در کادر درمانی که به صورت مستقیم در خط مقدم فعالیت می‌کند بسیار زیاد است. طی این اپیدمی‌کرونا باید حالت عاطفی کادر درمان را به عنوان یک متغییر اثر گذار در نظر گرفت. چرا که کار کردن طولانی مدت در این محیط‌ها با فشار روانی بالا و حالات عاطفی پایین می‌تواند منجر به رفتار‌های شغلی ناکارآمد و پرخطر بیشتری شود.
عوامل استرس زای معمول در این محیط‌های شغلی شامل حجم بالای کار، محیط‌های کاری خطرناک، دستورالعمل‌های نامعلوم، سیاست‌های کنترل عفونت مبهم و همچنین سرزنش و نظارت نامناسب است.
البته جای تعجب نیست که ترس از آلودگی به طور گسترده با احساس پریشانی این کارکنان ارتباط مثبت داشته باشد. این پریشانی و نگرانی زمانی بیشتر می‌شود که از سازمان خود حمایتی جهت سلامتی شخصی و خانوادگی دریافت نکند.
زمانی که بحران در روزهای سخت خود قرار می‌گیرد و تخصیص منابع ایمنی بهداشتی کمتر می‌شود کار روزانه متشنج تر شده و کارکنان عوامل استرس بیشتری را درک می‌کند. کار در شرایط استرس زا و ناایمن در طی بحران اپیدمی‌کرونا نه تنها ممکن است تاثیرات منفی و فوری بر حالات عاطفی کارکنان داشته باشد بلکه می‌توان به نقایص طولانی مدتی از جمله علائم استرس پس از سانحه خصوصا در مرگ و میر بالا اشاره کرد.
اگر چه بحران اپیدمی‌کرونا بار ویژه ای را بر دوش کادر درمان و نظام پزشکی کشور داشته است ولی نباید فشار روانی مشاغلی که به عموم مردم ارائه خدمت می‌دهند را فراموش کرد. چرا که آنان نیز در شرایطی که فضای مناسب و تجهیزات کافی وجود نداشته باشد دچار عوامل استرس زای شغلی شده و سلامتی جسمی‌و روانی آنان نیز در خطر است.
در کنار این مشاغل می‌توان به مشاغل مدیریتی و اجرای سازمان‌های دولتی و خصوصی که نیاز به تنظیم عملکرد خود و کارکنان زیر مجموعه جهت سازگاری با شرایط بحران دارند، اشاره کرد زیرا آنها نیز شرایط پر تنشی را تجربه میکنند. می‌توان تصور کرد که این کارکنان نیز در حال تجربه کار زیاد، همراه با افزایش ابتلا به بیماری و ابهام شغلی بسیار زیاد هستند.
به طور کلی به نظر می‌رسد کارکنانی که در این بحران دورکاری میکنند به دلیل خطرات ابتلای کمتر و استقلال عملکردی بیشتر وضعیت روانی و جسمی‌بهتری را دارند. البته انزوای اجتماعی کاری و عدم ارتباط مستقیم با همکاران می‌تواند بر کیفیت کاری آنها تاثیر داشته باشد.
با توجه به شرایط بحرانی اپیدمی‌کرونا انجام پژوهش‌هایی در زمینه‌های ایمنی و بهداشتی در گروههای شغلی متفاوت برای برنامه ریزی و تصمیمات شغلی لازم و ضروری بنظر می‌رسد.
مدیران و سرپرستان مراکز بهداشتی و درمانی باید به مداخلات اثربخش در بحران‌های مشابه توجه ویژه داشته باشند. این مداخلات بشرح زیر خلاصه می‌شوند.
- ارائه آموزش‌های اثربخش در مورد کنترل عفونت
- ایجاد انسجام تیمی‌و حمایت‌های سازمانی
- تقویت استراتژی‌های ارتباطی
- آماده سازی کارکنان برای تجارب منفی
- توسعه استراتژی‌های مقابله ای مناسب در شرایط بحرانی
